Nha Trang không phải như bạn biết!
Một vài hóa đơn chặt chém khách du lịch ăn uống ở Nha Trang được đưa lên mạng, ngay lập tức một số người hể hả nhân bản, hể hả cho rằng Nha Trang bây giờ như thế đó…
Những dòng xe phóng gần như vô tận trên các tuyến đường Nha Trang hoặc những tòa nhà cao tầng mọc lên, bạn bảo Nha Trang bây giờ vô trật tự quá. Nhiều và rất nhiều nữa khi bạn tham gia một cuộc hành trình nào đó đến thành phố này. Chẳng hạn bạn đi các chuyến tàu ra đảo, bạn chọn những khách sạn hoặc resort ở, người phục vụ lỡ kém duyên, bạn chửi phủ đầu. Máy bay delay, bạn nhăn nhó. Vân vân và vân vân…
Nha Trang trong 10 năm nay phát triển du lịch, và quy luật tất yếu là những nhà đầu tư chọn đến để xây dựng, kinh doanh. Các nhà kinh doanh du lịch hoặc chính các bạn đã đưa những hình ảnh dày công chỉnh sửa bằng app này app nọ giới thiệu về Nha Trang. Để có một nguồn thu ngân sách tự hào, Nha Trang cứ thế mà chấp nhận thành một thành phố đa bản sắc, đủ vùng miền về chọn sống và làm ăn. Bạn có thể kiểm tra rất rõ là khách sạn này, resort kia, khu du lịch nọ chủ nhân là ai song có lẽ gần như không hoàn toàn và rất ít trong số họ là người Nha Trang. Bạn có bao giờ thử hỏi chủ nhân những quán chặt chém kia là ai? Khi câu trả lời chưa có thì bạn đã vội quy chụp rằng người Nha Trang tệ quá! Thật ra, ngay cả khi bạn đã và đang sống ở Nha Trang trong cuộc hành trình hoán đổi nơi sinh sống, bạn chưa chắc biết hết về người Nha Trang. Bạn chỉ vội vã một cách như bạn thích lên án điều bạn không hài lòng. Đó là những bãi rác, những bữa ăn bị thương mại hóa và sự hằn học thể hiện khi bị kẹt xe trên đường.
Còn bạn trong một cuộc hành trình du lịch, bạn lại càng sống trong cái mà bạn gọi là hưởng thụ. Buổi sáng bạn ăn sáng tại khách sạn, lên xe đi đây đi đó rồi được dẫn vào một khu mua sắm chặt chém. Nơi bạn được sắp đặt ở người ta gọi là “Phố du lịch” thì người địa phương chẳng mấy ai lai vãng, hàng hóa ở đó mắc hơn là tất nhiên. Các thứ gọi là đặc sản bạn được dắt đi ăn như bánh canh, nem nướng, bún bò… bạn được hướng dẫn viên dẫn đi chỉ là những cửa hàng kinh doanh ăn uống đơn thuần chỉ trừ khi tự bạn tìm hiểu hoặc chính người Nha Trang đưa bạn đi. Khi bạn phê phán, bạn biết người Nha Trang ở đâu không và họ nghĩ như thế nào? Họ cười và lao động bằng công việc của mình, dịu dàng chẳng tranh chấp, nhỏ nhẹ không vội chanh chua. Những hồn cốt cũ của Nha Trang nằm im và lặng lẽ. Người Nha Trang ra phiên chợ bán hàng, vẫn còn đó khép nép hàng bún bò 15 ngàn, bún cá 12 ngàn hay bánh căn chỉ là của người dân trong xóm 2 ngàn. Cái bánh căn thêm hải sản, thêm thịt bò nhàn nhạt kia chẳng phải của Nha Trang. Món bánh xèo đơn giản 4 ngàn/ cái nhiều rau khác với bánh xèo nhà hàng chỉ đẹp mắt và giá dành cho khách du lịch. Tô bánh canh 12 ngàn thơm phức không phải tô bánh canh thêm lòng trứng, thêm sứa và nhiều thứ khác mà bạn đưa lên mạng xã hội. Bà bán chè khuất tầm ở chợ Xóm Mới giá 5 ngàn đồng/chén ấy mới là hồn cuộc sống chứ không phải các quán chè lộng lẫy bạn được đưa đến với giá vài chục ngàn đồng.
Bạn đến Nha Trang chỉ chạm gặp (và đó là điều tất yếu) những khu du lịch thu phí, những con phố du lịch và tận hưởng ở nơi bạn không thấy người Nha Trang tìm đến. Và nếu có thể, bạn hãy thử đến những nơi chốn chưa phai nhạt. Về ăn uống chẳng hạn, như những quán phở một thời nay còn phở Tân Thành nằm ở đường Trần Quý Cáp chưa bị làn sóng du lịch ập tới. Như mấy hàng bánh căn trên đường Trần Quý Cáp vẫn còn cái gì đó rất riêng, quán bún bò trong con hẻm trên đường Lý Thường Kiệt hay thong thả ở một vỉa hè uống ly cà phê địa phương chỉ tám ngàn đồng để khỏi tặc lưỡi với các hóa đơn “du lịch”.
Và nữa, bạn đã đến chưa những điểm du lịch chẳng ai thu phí, đó là con đường hoa giấy Bạch Thái Bưởi thuộc xã Phước Đồng. Nơi ấy là con đường hoa đẹp như tranh cho bạn tha hồ chụp ảnh và no con mắt. Gần đó là hồ sen lộng lẫy đảo Tràm Chim cũng chẳng thu của bạn một đồng nào kể cả tiền giữ xe. Là con đường đi từ Suối Cát lên đỉnh Hòn Bà, cảnh vật thay đổi liên tục để chạm tới độ cao 1500 mét, nơi ngày xưa bác sĩ Yersin đã chọn để trồng cây Quiquina trị bệnh sốt rét. Bạn thuê một con thuyền, cứ xuôi dòng sông Cái, rồi ghé bất cứ nơi nào bạn thích. Là những người dân bình dị, thật thà đến độ bạn cảm thấy niềm vui ập tới. Bạn lên Diên Khánh, vào làng bánh tráng Diên Thủy, vào làng đúc đồng Phú Lộc… chẳng ai thu phí tham quan của bạn đâu. Hoặc xa hơn một chút bạn đến Hà Dừa cũng chỉ cách Nha Trang chừng 12km, một làng trồng hoa với những hàng rào bằng dâm bụt, bạn đến Ninh Diêm cách Nha Trang 45km để cảm nhận vẻ đẹp của những ruộng muối, rồi vào xã Ninh Thủy sẽ gặp một con phố cổ nơi ấy lưu dấu một làng thuốc Bắc ngày xưa… Vẫn còn đó một Nha Trang không phải như bạn biết.
(Tác giả: Khuê Việt Trường)